Khí hậu nơi tôi mùa này bắt đầu đêm dài hơn ngày, cái mà tôi gọi “một nắng hai sương”. Đúng vậy, sáng đi làm thì trời chưa lên, tối về thì mặt trời đã trốn đâu mất.
Nói như vậy có nghĩa là khí trời đã gần vào Đông, nhiệt độ lạnh dần, cây cối không còn mọc và chuẩn bị rũ lá để nghỉ Đông. Và hôm nay là đợt thứ hai tôi cắt ngắn lại những cây mộc qua để dưỡng sức cho đợt bông vào mùa Xuân tới.
Trái cây Mộc qua
Lần thứ nhất tôi cắt là vào Hè, mục đích lúc bất giờ cắt là để cây đâm ra cành nhánh mới từ thân, và để chúng phát triển tự nhiên. Tới mùa này tôi cắt lần hai để thu ngắn lại tàn. Có nhiều người thấy tôi cắt, thấy tiếc nên hỏi sao không để dài đặng có nhiều bông. Vâng đúng vậy, nếu để thì đương nhiên sẽ có bông nở dài trên nhánh, nhưng với quan niệm riêng của tôi... chơi bonsai thì một bông một trái cũng đã đủ. Vả lại tôi chỉ cắt xuống còn 4-6 mắt lá, có nghĩa là tôi vẫn còn 4-6 chùm bông ở mỗi nhánh, và đượng nhiên mỗi chùm sẽ cho ra 4-5 nụ bông. Và sau khi chơi bông song tôi lại cắt xuống còn 2 mắt để nhánh mới mọc ra gần với thân hơn.
Cây mộc qua được cắt ngắn xuống còn 4-6 lá
Một thau mộc qua được cắt bỏ. Nếu muốn gây giống có thêm mang giâm cành
Đây là nhánh mộc qua chojubai đỏ tôi giâm cành
Và theo thói quen, trước và sau khi cắt tôi đều khử trùng trên các dụng cụ. Đúng thế, với các loài cây của dòng họ Hoa Hồng như táo, mận, mộc qua và hoa hồng thì rất dễ bị tuyết trùng và nú rễ (root gall). Đây là thứ bịnh khó diệt nhất và cũng dễ bị lây nhiễm nhất. Nếu chúng lây xuống đất vườn thì các thứ rau cỏ cũng bị dính. Nói không quá nhưng ngay cả thứ cỏ bồ công anh mọc nơi có bịnh này cũng sống không nổi.
Trị và đề phòng thứ này thì tương đối đơn giản. Nói vậy thôi chứ độ những năm về trước khi chưa biết cách trị tôi đã phải mang đốt những gốc mộc qua đẹp bằng cổ tay. Nhưng từ khi anh Bonhe nói bạn anh ta mách dùng thuốc tẩy, và ảnh chưa thử nên nói tôi thử. Làm liều vì đằng nào cũng mang đốt nên tôi ngâm nó vào thuốc tẩy thì cây không còn bị nữa.
Thêm một điều nữa là khi diệt tuyết trùng hay root gall trên các cây táo và mộc qua thì nên đợi ngày lạnh nhất mà làm, vì lạnh chúng ít bị nhiễm bịnh. Cứ mang cây ra rũ bỏ hết đất, cắt bỏ hết những chỗ nào nổi u và đem ngâm vào thuốc 15-30 phút. Không được dùng lại đất cũ hay chậu cũ. Đất và chậu cũ mang đốt và bỏ bọc cột kỹ rồi quăng thùng rác. Tuyệt đối không được để rớt một hạt đất nào xuống vườn. Nếu bạn để ý các cây của tôi đều kê trên gỗ hay gạch là vì không muốn đất vườn tôi bị ô nhiễm lây hại sang các cây ăn trái khác.
Cây mộc qua này đang bị nú rễ (root gall), tôi sẽ đợi trời thiệt lạnh để sang chậu và diệt bệnh
Đây là nú rễ (root gall) của cây mộc qua. Cây bị bệnh này không chết ngay nhưng cây sẽ rất yếu. Khi chúng ăn vô tới gốc thì cây sẽ chết nhưng sẽ phải tốn vài năm
Và cũng từ đó tôi dùng thuốc tẩy để khử trùng trên các dụng cụ trước vào sau khi dùng.
Thuốc tẩy dùng để lau nhà. Nhìn kỹ chúng có thể khử đến 99.9% các loại vi khuẩn
Dụng cụ được ngâm vào thuốc tẩy để khử trùng
Tôi dùng loại thuốc tẩy mà nhà nào cũng có, rẻ và không độc hại. Loại thuốc này thường dùng để lau nhà vệ sinh, bếp hay nền gạch. Thêm một điều thú vị nữa là những cái kéo dùng để cắt thông bị nhựa dính đen, mang ngâm vào thuốc tẩy một lát rồi dùng vải chùi là tróc hết.